بیماری باکتریایی آتشک چیست؟

بیماری فایربلایت یا آتشک گلابی یکی از مهمترین بیماری های درختان گلابی در آمریکا و اروپا و بعضی دیگر از کشورهای جهان است. توماس بوریل استاد دانشگاه ایلینویس آمریکا اولین بار ثابت نمود که عامل بیماری فایربلایت سیب و گلابی یک نوع باکتری به نام Erwinia amylovora می باشد و در واقع این اولین بیماری باکتریایی است که در دنیا ساخته شده است.

علائم بیماری:

اولین علائم بیماری 2تا3 هفته پس از باز شدن گل ها، روی گل های آلوده ظاهر می شود، گل ها آبسوخته شده و سریعا چروکیده و به رنگ قهوه ای متمایل به سیاه در می آیند. در اثر گسترش بیماری رشد میوه به تاخیر می افتد و بیماری از طریق دم گل به شاخه های جوان گسترش یافته و از این طریق برگ ها نیز مبتلا می شوند و قهوه ای متمایل به سیاه شده و آویزان شده و می میرند.معمولا سرشاخه ها نیز مستقیما آلوده نشده واز انتها شروع به پژمرده شدن می کنند. پوست آنها قهوه ای سیاه شده ابتدا نرم و پس از چندی پلاسیده و سخت می شوند. از جوانه های میوه و انتهایی شاخه ها علائم به طرف پایین گسترش یافته و پوست شاخه های مسن تر نیز فاسد می شود.پوست شاخه ها نیز ابتدا آبسوخته شده، بعدا تیره تر می شده و به صورت فرورفتگی خشک در می آید. در صورتی که فساد پوست دورادور انجام بگیرد آن قسمت از شاخه های بالای حلقه آلودگی خشک می شود، در غیر اینصورت تبدیل به شانکر غیرفعال شده و فرورفته و با حاشیه های ترک خورده به نظر می رسد.

آلودگی میوه معمولا از طریق دم گل انجام می‌گیرد اما آلودگی مستقیم نیز ممکن است انجام شود. میوه نیز ابتدا آبسوخته، سپس قهوه ای، پلاسیده و خشک شده و سیاه می‌شود. میوه نابود شده نیز ممکن است برای مدت چند ماه به درخت آویزان بماند. در شرایط مرطوب، قطراتی از مایع شیری رنگ که چسبناک و محتوی باکتری هستند در سطح نقاط آلوده ظهور می‌کند. این قطرات مایع نیز معمولا پس از مجاورت با هوا قهوه ای رنگ می‌شود. قطرات گاهی با هم جمع شده در سطح نقاط آلوده به حرکت در می‌آیند و به صورت لایه ای سطح گیاه را می‌پوشاند.

???? این بیماری نه تنها به درختان دانه دار بلکه به درختان هسته دار نیز اسیب جدی وارد میکند.
????نهال های جوان و یکساله حتی با وقوع یک آلودگی در یک فصل کاملا خشک میشوند. نرک ها و شاخه های انتهایی درخت معمولا به طور مستقیم آلوده و از نوک به سمت قاعده پژمرده خشک و سرعصایی میشوند.

عامل بیماری:

باکتری عامل بیماری میله ای شکل، دارای کپسول، گرم منفی، کاتالاز مثبت، 1 تا 8 تاژک محیطی می‌باشد. کلنی باکتری روی محیط کشت NA سفید متمایل به شیری می باشد. باکتری از نوع هوازی اختیاری است.

چرخه بیماری:

زمستان گذرانی باکتری ها در حاشیه شانکرهای که در سال قبل روی درخت گلابی یا میوه های دیگر به وجود آمده و بیشتر روی شاخه های مسن و به ندرت روی شاخه هائی که کمتر از یک سانت قطر دارد انجام می گیرد. در بهار باکتری های موجود در نقاط مرده ساقه دوباره فعال شده، تکثیر یافته و به داخل پوست های مجاور روی ساقه که هنوز سالم است راه می یابند. به علت تخریب بافت ها و به علت ترشحات باکتری ها فشار اسمزی قطرات مایع حاوی باکتری افزایش می‌یابد. در هوای مرطوب و بارانی، آب به وسیله این توده های باکتری جذب می‌شود و حجم کل آنها افزایش یافته بیش از ظرفیت بافت تخریب شده می شود و نتیجتا قسمتی از آنها از طریق عدسک ها و شکاف های موجود در بافت تخریب شده تراوش می شود. این نوع تراوش صمغی یا ترشحات باکتریایی از شیره گیاهی، حاوی میلیون ها باکتری می باشد. ظهور اولین تراوشات، زمانی است که شکوفه های گلابی شروع به باز شدن می‌کنند. حشرات مختلف از قبیل مگس ها، زنبورها، زنبور عسل، به طرف این تراوشات شیرین و چسبناک جلب شده و با آن آغشته می گردند. بعدا که همین حشرات با گل ها تماس می گیرند، قسمتی از مواد مترشحه حاوی باکتری را در گل باقی می‌گذارند. در بعضی موارد نیز باکتری ها از ساقه های خورده ای آلوده ممکن است به وسیله ی باران به گل ها راه یابند. باکتری ها به سرعت در شهد گل تکثیر حاصل کرده و به نکتارتود(محل خروج شهد) رسیده و از طریق آن به داخل بافت گل راه می‌یابند. زنبورهائی که با شهد چنین گل هایی تماس بگیرند باکتری ها را به کلیه گل هائی که بعدا سرکشی خواهند کرد انتقال می‌دهند.

✅کنترل
 استفاده از بردوفیکس باغبان تاک با دز ۵-۶ در هزار
اکسی کلرور مس ۳کیلو در هزار لیتر آب
یا نوردوکس یک کیلو در هزار بسیار در کنترل بیماری موثر می باشد.
استفاده از کود ۱۲۱۲۳۶ زیگلر یا باواریا آلمان به مقدار ۵۰گرم تا ۱۵۰ گرم پای هر درخت بسته به سن درخت توصیه میگردد.

✳️باغداران محترم برای حذف شاخه های خشک شده ضدعفونی کردن ادوات هرس با وایتکس ۱۰‎٪ توصیه می گردد.