بیماری زنگ پیاز چیست؟

بیماری زنگ پیاز و تره Puccinia pori wint

تاریخچه:

زنگ پیاز اولین بار در سال 1809 از انگلستان گزارش شده است. این بیماری در آرژانتین، چین، کالیفرنیا، و کانادا دیده شده است. معمولا خسارت زیادی وارد نمی کند اما روی سیر خسارت آن بیشتر می باشد. قارچ عامل بیماری، به تره فرنگی، سیر و گونه های وحشی جنس Allium نیز حمله می کند. در ایران نیز ابتدا در سال 1351 توسط آلتمن گزارش شده است.

علائم بیماری:

مرحله ی اسپرموگونی و اسیدی قارچ به صورت جوشهائی با رنگ زرد روشن بوده و پیکنیوم های این قارچ به صورت نقاط سیاه رنگ در وسط این جوش ها دیده می شود. مرحله اوردیومی و تلیومی قارچ در هر موقع که بیماری اتفاق می افتد وجود دارد. مرحله اوردیومی قارچ به صورت جوش های کوچک متمایل به قرمز تا نارنجی مشخص می شود و مرحله تلیومی قارچ به صورت جوشهای سیاه برجسته که تا مرحله رسیدن به وسیله اپیدرم پیاز پوشیده شده جلوه می نماید. برگهای شدیدا آلوده به رنگ زرد در آمده و قبل از موقع می میرند. اگر چه برگهای جدید ظاهر می شوند اما اندازه پیازها کوچک باقی می ماند.

عامل بیماری و چرخه آن:

این بیماری به گیاهان خانواده پیاز از جمله سیر، موسیر،تره فرنگی و پیاز خسارت میزند. یکی از گونه های مهمی که سبب ایجاد بیماری روی سیر و پیاز می گردد قارچ Puccinia pori wint می باشد. این قارچ در بعضی از مناطق به صورت اوردسپور زمستانگذرانی می کند. در مناطقی که قارچ به صورت تلیوسپور زمستانگذرانی می کند. تلیوسپورها جوانه زده تولید بازید میکنند. روی بازید چهار بازیدیوسپور تولید شده بعد از آن مرحله اسپرموگونی و اسیدی به وجود می آید. مرحله اوردیومی وتلیومی قارچ به وفور اتفاق می افتد. با مساعد شدن شرایط اب و هوایی بین ۱۷-۲۰ درجه سانتی گراد اسپورهای قارچ از طریق اب، باد و ادوات به فواصل دور حمل شده و مناطق جدید را آلوده می کنند. گونه های جنس Puccinia قادرند روی تره وحشی و سیر از سالی به سالی دیگر دوام بیاورند. قارچ عامل بیماری در مناطقی که بارندگی خیلی شدید نیست و شبنم فراوان و دما متوسط است بیشتر گسترش دارد.

مبارزه:

کشت متناوب پیاز و دفن کردن بقایای پیاز در خاک کمک به گسترش این بیماری میکند، چون عامل بیماری در بقایای گیاهی و در خاک به راحتی می تواند زمستان را سپری کند هم چنین علفهای هرز نیز در میزبانی این عامل قارچی نقش مهمی را ایفا میکنند. کاهش تراکم بوته ها، کاهش مصرف کودهای ازته ( مرغی، کبوتر، دامی نپوسیده، اوره،...) در کاهش این بیماری نقش بسزایی دارند. ضدعفونی بذور با بردوفیکس با نسبت ۱۰ در هزار پیش از کاشت و خشک شدن و سپس اقدام به کاشت کردن پیازها در کنترل نسبی بیماری می تواند موثر باشد.
????گیاهان آلوده غده های ریزتری تولید میکنند. کنترل شیمیایی از طریق استفاده از پروپیکونازول ( تیلت) نیم تا ۱در هکتار، فولیکور یک لیتر در هکتار، کربوکسین تیرام برای ضدعفونی بذر به نسبت دو در هزار قابل توصیه می باشند.