بیماری قارچی پاخوره گندم

علائم بارز بیماری قارچی پاخوره گندم:

علایم بیماری در زمان خوشه دهی ظاهر می شود. خوشه های آلوده به طور معمول کوچکتر و سفید هستند. بوته های آلوده قبل از خوشه دهی کوتاه و مقدار پنجه زنی نسبت به بوته های سالم کاهش می یابد. ریشه بوته های آلوده کم پشت، تنک، ترد و شکننده، چروکیده و خشک می شوند.اگر رطوبت کافی در خاک در طول فصل رویشی گیاه پوسیدگی ریشه به طوقه و قسمت های پایین ساقه هم توسعه پیدا می کند. با گسترش بیماری میسیلیوم تار عنکبوتی و تیره رنگ قارچ در سطح ریشه تا پای ساقه ظاهر می شود. به تدریج بافت های پای ساقه تغییر رنگ داده و بالاخره به رنگ تیره در می آیند. سیستم ریشه بوته گیاه آلوده محدود و تیره رنگ بوده و به دلیل چسبیدن ذرات خاک به آنها، ریشه ضخیم تر به نظر می رسد.

خوشه های آلوده کوچکتر و قبل از خشکیدگی کامل بوته به رنگ سفید در آمده دانه ها نیز چروکیده و کاهش وزن پیدا می کنند. تحت شرایط رطوبت طولانی در زیر غلاف برگ که میسیلیوم های قارچ در آن جا جمع می شوند، خال ها یا نقطه های سیاه رنگی که پریتیس های قارچ هستند دیده می شوند.

عامل بیماری:

عامل بیماری پاخوره گندم قارچی است به نام Gaeumanomyces graminis که از رده آسکومیسیت ها، راسته Diaporthales و خانواده Gnomoniaceae می باشد. فرم غیرجنسی قارچ Phialophora می باشد.

چرخه بیماری:

قارچ عامل بیماری به صورت پریتس در گیاهان آلوده ودر بقایای محصول و در خاک زمستان گذرانی می کند. هم هیف و هم آسکوسپورهای قارچ به عنوان منبع اولیه آلودگی محسوب می شوند.ریشه گندم اولین نقطه ای است که توسط قارچ مورد حمله قرار می گیرد. وقتی ریشه گندم در مجاورت بقایای آلوده گیاهی در خاک شروع به رشد می کند، آلودگی شروع می شود. آلودگی در تمام دوره رویش گیاه ممکن است اتفاق بیفتد اما درجه حرارت 12 تا 18 درجه سانتیگراد همراه با رطوبت شرایط مناسبی را برای گسترش این قارچ فراهم می سازد. توسعه آلودگی از ریشه به طرف طوقه موجب پوسیدگی بافت های پای ساقه تا اولین گره می گردد. به بخش قارچ عامل بیماری از طریق انتقال خاک و بقایای میزبان آلوده صورت میگیرد. آسکوسپورهای قارچ توسط بادوباران نیز پخش شده و انتشار می یابند.

✳️رطوبت و قلیایی بودن خاک شرایط مساعد برای این آلودگی است. این بیماری در خاک های غیر حاصلخیز و فاقد زهکشی مناسب (خاکهای رسی)شدت دارد و درخاکهای مرطوب و اراضی که زراعت گندم سه ‌چهار سال پی‌درپی و بطور مستمر انجام می‌شود، شدیدتر است.

✅کنترل:
1- اجرای تناوب با گیاهان غیر میزبان (گیاهان دولپه‌ای مانند نخود،‌ لوبیا و بقولات) یکی از بهترین روشهای کنترل این بیماری می‌باشد.
2- اجتناب از آبیاری بیش از حد
3- از بین بردن بقایای گندم و جو پس از برداشت با اجرای شخم عمیق و یا نیمه عمیق
4- قارچکش توپسین و رورال تی اس هرکدام دو کیلو در هکتار و یا قارچکش و کود بیولوژیک بایوهلث مقدار1/5-1 کیلو در هکتار بدلیل داشتن قارچ تریکودرما در کنترل موثر میباشد.

5-آیش یکساله(عدم کشت و خالی نگه داشتن جای کشت)

6- عدم جابه جایی بوته های آلوده

7- کشت متوالی گندم

8- تنظیم دوره آبیاری

9-تنظیم زمان کشت: کشت دیر در کاهش آلودگی موثر است.

10- استفاده بهینه از کود ازته